inkar ve iman karakterleri?
İnsan tabiatı gereği zihninin ürettiği sorular ile içinde yaşadığı toplumun yaygın-kabullenilmiş davranışlar arasında çoğu zaman bir bütünlük-aktif ilişki kuramaz. Hep bir gerilimdedir.
İman ve İnkar işte, İnsanın "Zihinsel" süreci ile "Davranışsal" tutumu arasındaki bu gerilimde oluşur!
Bu gerilimin aşılması için insanın önüne iki seçenek konur: biri "İman" ederek; diğeri "İnkar" ederek aşmak !...
( Bu arada Aşmak istemeyenlere de "Münafık" diyoruz...:) )
Mesela bu gerilimi "Teslim Olmak!" ile aşacağını düşünenler (Teslim olunana "Müslüman" deniyor!...) var. Ancak "Teslim Olmak"ı zihinsel olarak teslim olmak şeklinde yorumlayanlar "Kaderci" bir karakterle bunu kabul ettiklerinde; Zihinsel süreçleri teslim halde iken; davranışsal olarak tamamen yaşadığı ortamın kabullerine uygun kalabiliyor. Yani zihin ve davranış arasındaki ilişki aktif değil bağımsız işliyor. O zaman da Zihinsel süreci tamamen teslimiyetçi; ama hayatı davranışları yerel-atacı oluşa biliyor...
Bir de bu gerilimi "Atacı" yani aktarıla gelen davranışsallık ile aşmaya karar verenler oluyor. Biz buna "Asabiyat/Yerelcilik" diyoruz... Bunda da zihinsel süreç "Yeni" ve "Eleştirel" zihin hareketlerine kapalı! Bu nedenle davranışsallığı yücelten ve onun bağdaşmayan her türlü zihinsel sürece kapalı, tepki veren bir tutumsallık oluşuyor.
Örneğin; Mekkelilerin ilk yıllardaki "inkarcılık"ı böyle idi; Atacı-Davranışsallığı yüceltmek idi!
Yalnız burada inkarcılar blokunda zengin-fakir veya eğitimli-fanatik kişiler olabileceği gibi... İman edenlerin içinde de zengin-fakir veya eğitimli-fanatik olabiliyor.
Dolayısıyla "İman ve İnkar" arasındaki Mücadele ile; Mümin ve Münkir (Kafir-Müşrik-Münafık v.b.) arasındaki zengin-fakir veya eğitimli-fanatik bağlamdaki mücadeleyi ayırmak gerekir!
Biz bazen iki karakterin arasındaki kavgada; iki tarafa ait zenginleri, fakirlerin kavgasını sanki "iman" veya "inkar" taraftarları arasındaki kavga sana biliriz!
Oysa bazen Mümin Müşrik kavgası sandığın şey aslında zenginlik ve fakirlik gerilimi olabilir.
Dolayısıyla "iman" ve "inkar" arasındaki mücadele zihinsel ve davranış arasında gerilimde olan insanın bunu aşmasına yönelik tekliflerin mücadelesidir.
Ben ilk yıllardaki surelerin bu ayrımı, inceliği, farkı anlatmaya çalıştığını düşünüyorum...