Afganistan halkı Taliban ve Pakistan
Afganistanda Meseleler Bıçak Sırtı
Afganistanda Talibanın tutumlarına bakacak olursak, Dünya demokrasiyi unutuyor mu.
Afganistan ve Talibanı göz ucuyla takip ederken anlaşılıyor ki candıraş takip edilmeli.
Talibanın tutumlarını elbette kabul etmek hoş degil. Fakat ögrendigim kadarıyla iki tarafın temsilcileri Katarda bir araya gelmiş ve bu karar alınmış. Talibanın bu tarz tutumlarının fikirsel anlamda önü alınmazsa şayet bölgedeki dengeler dengesizlik üzere degişecektir. Bölge ülkeleri aklınıza getirin. Hangisi süper güç Devletler tarafından muhatap alınıyor yahut anılıyor. Seçimlerin yani o ülke iradesini yok saymaktan başka birşey degil.
Hiç şunları duyar oldunuz mu;
Amerikanın Lübnan ile temasları yahut Rusyanın Yemen ile ilişkileri diye cümleler duydunuz mu. Mesela İranın Ürdün ile temasları diye. Amerika Pyd Daeş ile işbirliği halinde. Rusya Taliban ile İran Haşdi Şaabi ile.
Kulaga çok itici geliyor degil mi bu söylemler. Çinin Arabistan ziyareti gibi şeyler duydunuz mu mesela duyamazsınız. Bu usül çok tehlikeli hal almaya başladı. Devletlerin Devlet algısı ve olgusu bitmiş durumda. Diplomasi hiç bu devirdeki kadar yara almadı. Diplomasiyi tekrar yeşertmek lazım. Ortadoguda çok daha aktif hale gelmemiz lazım. Dünyada diplomasi boşlugu oluşmuş bu fırsatı iyi degerlendirmek lazım. Talibanla bu mimval üzere degil fakat görüşülmesi icap ettigi an görüşülmeli. Hiçbir masadan uzak durmamalı olabildiğince Ortadoguda artık tüm masaları biz kurmalıyız. Belirleyici etken hatta artık daha aktif olmalıyız.
Talibanın diplomasi yönünü merak ediyoruz.
Rusya devletinin sıcak denizlere inmenin 1'den fazla tarzı ve yolu vardır. İlk olarak Mersin Limanını gözüne kestirsede dirayetli bir Türkiye ile karşı karşıya geldi ve bu kez İran üzerinden Türkiyenin güneyinde bir koridor oluşturup Lazkiye Limanına göz dikti. Kısmen başarılı olsa da büyüyen Türkiyeyi kendisine engel olarak gördügü için bu kez yolu uzatıyor olsa da Tacikistan ve Afganistan üzerinden aşagı inme gayretine girişmiş olacaklar ki, Afganistan sınırlarını zayıflatılıp, güçsüzleştirilip kendine alan açılsın.
Tacikistanın tatbikat yapacağı ve bu tatbikat tarihlerinin en büyük tatbikatı olacagı konuşuluyor. Eger öyle ise bu tezimizi dogrular cinsten bir durumdur. Bölgede Afganistanın zayıfladığı an İrana, Pakistana, Tacikistana hatta Türkmenistana toprak bile kaybedebilir. İlk etapta birşey degil gibi gözüksede bölgede istikrarsızlıgı dogurur. Bu sürecin kazananı olmaz.
Rusya her daim enselerinde olacak. Biz de Rusyanın ensesinde olacaz. Rusyanın oyunu büyük fakat biz daha büyügüz. Çünkü Rusya bölgede zorla olmak istiyor. Biz ise bölgeye davet ediliyoruz.
Tarih sömürgeci zihniyeti yordu ve insanlık sömürü düzenini kabul etmiyor. İşgal eden degil ihya edeni bekliyor.
Son olarak;
Talibanın tecrübesizliginden endişe duyuluyor. Genç kesimin üzerindeki etkisi kırılganlıgı oluşturuyor. Yeni bayrak ve ordunun güç kaybetmesini Talibana baglıyor. Fakat aynı gençler Taliban geldikten sonra birçok suçun yaşanmadığını vurguluyor. İki günden bu yana yaklaşık 10un üzerinde Afganistanlı kardeşimle konuştum. Komutan düzeyinde olandan tutun da Doktor düzeyine kadar olan kardeşlerimle diyalog kurdum. Hatta Pakistanda dogmuş Afganistanda yaşamakta olan ki böyle birini bulmak zordur. İki devlet arasındaki analizi okumayı iyi yapan kişiyle de konuyu ele aldım. Amerikadan kurtulduk fakat Rusya ve Çin hegemonyasına girme endişesini taşıyoruz diyorlar.
Taliban hakkındaki genel endişe sahadaki mücadeleden masadaki diplomasiye evrilebilecek mi evrilemeyecek mi endişesidir.
Taliban, fikirleri ve degerleri tahriş ve tahrip etmeden dikkatli hareket etmeli...