Türkiye'nin Afrika'daki Varlığı: Bölgedeki Dördüncü Diplomatik Güç.

 

Son yıllarda Türkiye, Afrika kıtasındaki etkinliğini giderek artırıyor ve bu değişim, sadece diplomatik ilişkilerle sınırlı kalmayıp, ekonomik, kültürel ve ticari alanlarda da derinleşiyor. Bir zamanlar Afrika, küresel güçlerin stratejik rekabet alanı olarak görülse de, Türkiye’nin bölgedeki etkinliği günümüzde gözle görülür bir biçimde artmış durumda. Artan diplomatik ilişkiler ve hızla yükselen işbirlikleri ile Türkiye, Afrika'da Çin, ABD ve Fransa'nın ardından 4. diplomatik güç olarak kendine sağlam bir yer edinmiş bulunuyor.

 

Türkiye'nin Afrika İle İlişkilerinin Temelleri

 

Türkiye'nin Afrika’ya açılımı, özellikle son on yılda hız kazanmış bir süreç. 2005 yılında Türkiye’nin Afrika'ya yönelik başlattığı “Afrika Açılımı” politikası, dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan’ın liderliğinde stratejik bir dönüşüm sürecine girdi. Bu süreç, sadece siyasi ve diplomatik ilişkilerin artırılması değil, aynı zamanda ekonomik ve kültürel bağların da güçlendirilmesi amacını taşıyordu. Günümüzde Türkiye’nin Afrika ile olan ilişkileri, kıtanın dört bir yanındaki birçok ülkeyle farklı alanlarda ortaklıklar kurarak büyümeye devam ediyor.

 

Diplomatik Güçte Yükselen Türkiye

 

Birçok Afrika ülkesiyle sıkı ilişkilere sahip olan Türkiye, bölgedeki en önemli diplomatik aktörlerden biri haline geldi. 2023 verilerine göre Türkiye, Afrika'daki diplomatik temsilcilik sayısını artırarak kıta genelinde büyükelçilik ve konsolosluk açılışlarına hız verdi. Bu sayede Türkiye, Afrikalı liderlerle ve karar alıcılarla daha sık bir araya gelerek, stratejik ilişkilerini daha sağlam temellere oturtmayı başardı.

 

ABD, Çin ve Fransa gibi küresel aktörler, Afrika'da uzun yıllardır etki alanlarına sahipken, Türkiye’nin bu aktörlerle girdiği diplomatik rekabet, Afrika'daki dengeyi değiştiren bir unsur olarak öne çıkıyor. Türkiye’nin Afrika'daki dış politika stratejisi, daha çok kalkınma odaklı bir yaklaşımı benimsiyor ve bu da Afrika ülkelerinde olumlu karşılanıyor.

 

Ekonomik İlişkiler ve Yatırım Hareketliliği

 

Türkiye’nin Afrika’daki ekonomik etkisi de giderek büyüyor. Türk müteahhitlik firmaları, kıtanın pek çok ülkesinde büyük projelere imza atıyor. Özellikle inşaat, enerji, madencilik ve ulaşım sektörlerinde önemli yatırımlar söz konusu. Ayrıca, Türkiye’nin Afrika’ya yaptığı ihracat ve kıtadan gelen ithalat da her geçen yıl artıyor. Türk iş dünyası, özellikle Orta ve Doğu Afrika ülkelerinde yeni pazarlar bulma konusunda cesur adımlar atıyor.

 

Türkiye’nin Afrika’daki varlığının bir diğer boyutu da insan yardımı ve kalkınma işbirlikleri. Birçok Afrika ülkesi, Türkiye’nin sunduğu insani yardımlar ve kalkınma projelerinden yararlanıyor. Bu, Türkiye’nin Afrika'da sadece bir ekonomik aktör değil, aynı zamanda güven inşa eden bir partner olarak görülmesini sağlıyor.

 

Kültürel Bağlar ve İnsan İlişkileri

 

Türkiye’nin Afrika’daki stratejisi sadece devletlerarası ilişkilerle sınırlı kalmıyor; kültürel ve insani bağlar da bu ilişkilerin önemli bir parçası. Türkiye’nin eğitim, sağlık, kültür ve turizm alanlarında Afrika ile geliştirdiği işbirlikleri, bölgedeki halklar arasında karşılıklı anlayış ve saygıyı artırıyor. Türk dizileri, filmleri ve kültürel etkinlikler Afrika’da büyük bir ilgiyle takip ediliyor. Bu da Türkiye’nin yumuşak güç kullanımı açısından önemli bir başarıyı işaret ediyor.

 

Türkiye’nin Afrika’daki varlığı, aynı zamanda Türk vatandaşlarının ve kökenli Afrikalıların da bir araya geldiği güçlü bir diaspora oluşturuyor. Bu bağlar, iş ve kültürel alışverişin daha da derinleşmesini sağlıyor.

 

Gelecekteki Perspektif

 

Türkiye’nin Afrika’ya yönelik stratejik hamleleri, kısa vadede ekonomik kazançlar sağlasa da, uzun vadede bölgedeki gücünü pekiştirecek daha önemli fırsatlar sunuyor. Afrika, hızla büyüyen genç nüfusu, doğal kaynakları ve potansiyel pazarlarıyla, küresel ekonominin geleceği açısından kritik bir öneme sahip. Bu noktada, Türkiye'nin Afrika’daki diplomatik ilişkilerini derinleştirmesi, bölgedeki ekonomik ve siyasi etkisini daha da artıracaktır.

 

Özetle, Türkiye'nin Afrika'daki etkisi yalnızca güçlenen diplomatik bağlarla sınırlı kalmıyor; kıta üzerinde kurduğu ticari ve kültürel ağlar, Türkiye’yi Afrika’da adeta bir örümcek ağı gibi saran güçlü bir aktör haline getiriyor. Türkiye’nin bu stratejik adımları, gelecekte daha da güçlenecek bir Afrika- Türkiye ilişkileri tablosu ortaya koyuyor.

 

Rafet Ulutürk