Balkanlar'da Yeni Bir Fay Hattı mı? Voyvodina Meselesi

 

Balkanlar, tarih boyunca sınırların değiştiği, halkların yer değiştirdiği ve siyasi dengelerin sürekli dalgalandığı bir coğrafya oldu. Son günlerde, Sırbistan’ın kuzeyinde yer alan özerk Voyvodina bölgesinin bağımsız bir devlet olup olmayacağı yönündeki tartışmalar, yeniden gündeme geldi. Peki, bu söylentiler ne kadar gerçekçi?

 

Voyvodina’nın Tarihsel ve Etnik Yapısı

 

Voyvodina, Osmanlı İmparatorluğu’nun bölgedeki hakimiyetinin sonlarına doğru Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun bir parçası olmuş, ardından Sırbistan Krallığı ve Yugoslavya gibi farklı siyasi yapıların içinde yer almıştır. 2006 yılında Karadağ’ın bağımsızlığını ilan etmesiyle Sırbistan’a bağlı bir özerk bölge olarak konumunu korumuştur.

 

Bölgenin en dikkat çekici özelliği, Sırbistan’ın geri kalanından farklı olarak çok kültürlü ve çok etnik yapıya sahip olmasıdır. Nüfusun büyük bir kısmını Sırplar oluştursa da, Macarlar, Slovaklar, Hırvatlar, Romanyalılar ve diğer azınlıklar önemli bir nüfus oranına sahiptir. Bu çeşitlilik, zaman zaman yerel özerklik ve hatta bağımsızlık taleplerini de beraberinde getirmiştir.

 

Bağımsızlık Mümkün mü?

 

Son yıllarda, Avrupa'da bölgelerin bağımsızlık girişimleri sıkça tartışılıyor. Katalonya'nın İspanya'dan ayrılma girişimi, İskoçya'nın bağımsızlık referandumları ve Kosova'nın Sırbistan'dan kopuşu, Balkanlar’daki benzer hareketleri de tetikleyebilir mi?

 

Resmi olarak, Voyvodina'nın bağımsızlığına dair herhangi bir siyasi süreç başlatılmış değil. Ancak bölgedeki bazı grupların, özellikle Avrupa Birliği ile daha yakın ilişkiler kurmak adına, Sırbistan’dan ayrılma fikrini zaman zaman gündeme getirdiği biliniyor.

 

Sırbistan hükümeti, bu tür ayrılıkçı girişimlere oldukça sert tepki veriyor. Cumhurbaşkanı Aleksandar Vučić, bölgenin daha fazla özerklik taleplerine sıcak bakmadığını defalarca belirtti. Bu noktada, Sırbistan’ın iç siyasi dengeleri kadar, uluslararası toplumun tavrı da belirleyici olacak.

 

Balkanlar'da Yeni Bir Kriz Çıkar mı?

 

Balkanlar'da yeni bir sınır değişikliği fikri, her zaman büyük yankı uyandırır. Kosova’nın bağımsızlığı bile hâlâ tam anlamıyla kabul edilmemişken, Voyvodina’nın ayrılma ihtimali birçok farklı dinamiği harekete geçirebilir.

 

Özellikle Macaristan, Voyvodina’daki Macar azınlık nedeniyle bölgeyle yakından ilgileniyor. Eğer bağımsızlık süreci ciddileşirse, Budapeşte’nin nasıl bir tutum alacağı kritik bir soru işareti olarak duruyor. Öte yandan, Avrupa Birliği’nin bu tür ayrılıkçı hareketlere yaklaşımı da önemli. AB, Kosova örneğinde olduğu gibi, bazen pragmatik kararlar alabilirken, Katalonya gibi örneklerde ayrılıkçı hareketlere mesafeli durabiliyor.

 

Sonuç: Bir İhtimal mi, Yoksa Sadece Bir Söylenti mi?

 

Şu an için Voyvodina’nın bağımsız bir devlet olacağına dair somut bir gelişme yok. Ancak bölgedeki siyasi, etnik ve ekonomik faktörler göz önüne alındığında, bu konunun zaman zaman gündeme gelmesi şaşırtıcı değil.

 

Sırbistan, bu tür girişimlerin önüne geçmek için iç siyasette daha fazla merkeziyetçiliğe yönelirken, bölgedeki azınlık topluluklarının seslerini daha fazla duyurmak istemesi, bir gerilim yaratabilir.

 

Voyvodina’nın bağımsızlık senaryosu şimdilik bir spekülasyon olarak kalsa da, Balkanlar’ın tarihine baktığımızda, beklenmedik gelişmelere her zaman açık bir bölge olduğunu unutmamak gerek.

 

Rafet Ulutürk